تا سال ۲۰۲۵ چه بر سر مشاغل گردشگری خواهد آمد؟ آیا توسعه فناوری فرصت‌های شغلی صنعت بزرگ سفر را تهدید می‌کند؟
قطب‌نما- با توسعه و پیشرفت روزافزون فناوری، دیجیتالیشدن بسیاری از فرآیندها و کارها نیز در سال‌های اخیر رونق قابل‌توجهی داشته است. این روند اگرچه در چند سال اخیر با سرعت بالایی در حال انجام بود اما با شیوع کرونا سرعت بیشتری به‌خود گرفت تا جایی‌که تنها در طی سال ۲۰۲۰ معادل سه‌سال این فرآیند تسریع شد.
صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نبود و با ظهور ویروس کرونا بسیاری از بخش‌های این صنعت بزرگ فرآیندهای مختلف خود را دیجیتالی کردند. حذف نیروهای انسانی و جایگزین‌کردن نرم‌افزارها، ربات‌ها و اپلیکیشن‌ها در ابتدا برای بسیاری از شاخه‌های صنعت گردشگری همچون هتلداری سخت و پرهزینه به‌نظر می‌رسید اما کرونا بسیاری از این شرکت‌ها را وادار کرد تا این تغییر را بپذیرند. تجربه‌ای که حالا به مذاق بسیاری خوش آمده و به‌نظر می‌رسد دیگر قصد ندارند برخی از نیروهای خود را بازگردانند.
حال که با گسترش واکسیناسیون و بازگشایی دوباره‌ها مرزها، صنعت گردشگری دوباره در حال بهبود است این سوال مطرح است که تا سال ۲۰۲۵ روند دیجیتالیشدن کارها در این صنعت چگونه خواهد بود؟
دو نظریه متفاوت
اگرچه به‌نظر می‌رسد تا سال ۲۰۲۵ سرعت و میزان کامپیوتری کردن کارها متغیر خواهد بود اما یک اصل همواره ثابت است: نیروهای کاری باید مهارت‌های جدیدی را بیاموزند چراکه هوش‌مصنوعی معیشت آن‌ها را تهدید خواهد کرد. در سال ۲۰۲۵، هنوز برای حضور و جایگزینی ربات‌های انسان‌نما زود است اما بسیاری از کارکنان صنعت سفر از آینده کاری خود بیمناک خواهند بود چراکه به‌وضوح می‌بینند فناوری‌های مختلف برخی از کارهای آنان را با سرعت و دقت بیشتری انجام می‌دهند.
شرکت‌ها نیز در برخورد با این موج دیجیتالیشدن به دو دسته تبدیل خواهند شد: در کشورهایی که به شرکت‌ها اجازه می‌دهند تا دیجیتالیشدن را تسریع کرده و نیروهای خود را کاهش دهند، برخی از شرکت‌ها بدون‌درنگ با اتوماسیون کارها، کارکنان خود را بیکار خواهند کرد.
این در حالی است که گروه دوم بر روی آموزش و توسعه مهارت‌های کارکنان خود سرمایه‌گذاری خواهند کرد.
همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ بسیاری از شرکت‌ها را وادار کرد تا برای مقابله با کاهش محسوس نیروی انسانی بسیاری از فرایندهای خود را کامپیوتری کنند. نتایج تحقیقات شرکت "McKinsey & Co" نشان می‌دهد که کرونا سرعت دیجیتالی شدن تعاملات با مشتریان را تا سه سال سرعت بخشید. حال در روزهای پایانی سال ۲۰۲۱ و با بهبود نسبی اوضاع، بسیاری از شرکت‌ها دیگر نیاز چندانی به افزودن نیروی انسانی نمی‌بینند. یک نمونه جالب از این تغییر گروه هتل‌های چینی «هانژو» (Huazhu) است. این گروه در سال ۲۰۲۰ با یک تولیدکننده ربات‌های مختلف قراردادهمکاری امضا کرد تا از ربات‌ها برای تحویل غذا یا خدمات اتاق استفاده کند.
کدام بخش‌ها بیشترین تغییر را خواهد داشت؟
با پیشرفت فناوری بسیاری از خدمات دستخوش تغییر خواهند شد. به‌طور مثال با توسعه خودروهای خودران و موافقت دولت‌ها برای استفاده از این وسایل نقلیه و گسترش اسکوترهای خودران در پایانه‌های فرودگاهی دیگر نیازی به کارگران برای هل‌دادن مسافران با معلولیت جسمی بر روی ویلچر نخواهد بود. هواپیماهای بدون سرنشین و ربات‌های امنیتی نیز نیاز به حضور نیروهای انسانی برای گشت‌زنی در اطراف فرودگاه را از بین خواهند برد. از سویی دیگر بسیاری از شرکت‌های هتلداری استفاده از خدمات بدون‌تماس (contactless) را در دوران همه‌گیری در دستور کار خود قرار دارند. فناوری که نظر مساعد مسافران را جلب کرد و به‌نظر می‌رسد حتی پس از همه‌گیری نیز به قوت خود باقی خواهد ماند.
تنها ربات‌های انسان‌نما و خودروهای خودران، فرصت‌های شغلی قدیمی صنعت گردشگری را تهدید نمی‌کنند. توسعه هوش‌مصنوعی و یادگیری ماشین نیز بسیاری از فرصت‌های شغلی فعلی گردشگری را از بین خواهند برد. به‌طور مثال مشاغل مرتبط با جمع‌آوری و پردازش داده‌ها به‌راحتی می‌توانند توسط هوش مصنوعی در معرض تهدید قرار بگیرند. بسیاری از هتل‌ها در سال ۲۰۲۰ تیم‌های مدیریت درآمد خود را کاهش دادند و با شروع بحران از نرم‌افزاری متنوع برای تعیین نرخ و مدیریت موجودی اتاق استفاده کردند. اگرچه این نرم‌افزارها بی‌نقص نیست اما در اجرای برخی از عملکردهای مدیریت درآمد، نسبت به نیروهای انسانی کارایی بیشتری از خود نشان دادند.
آموزش نیروهای انسانی
در مقایسه با گروهی از شرکت‌ها که جایگزینی فناوری با نیروهای انسانی را در دستور کار خود قرار دادند، برخی از شرکت‌های صنعت گردشگری سرمایه‌گذاری در آموزش و توسعه مهارت‌های نیروهای انسانی خود را هدف گرفته‌اند. یکی از مزایای همه‌گیری کرونا توسعه زیرساخت‌های آموزش‌های آنلاین بود. دو شرکت «تیپسی» (Typsy) و «هاسکو» (Hosco) از جمله شرکت‌هایی بودند که با استفاده از ترکیبی از آموزش‌های ویدئویی، گیمفیکیشن، موبایل، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده محیط‌هایی را شبیه‌سازی کردند که افراد می‌توانستند مهارت‌های کاری خود را توسعه دهند. بسیاری از شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها و همکاری با آن‌ها تصمیم گرفته‌اند تا نیروهای کاری خود را آموزش داده و آن‌ها را برای همراهی با موج دیجیتالیشدن همراهی کنند.
مزایای دیجیتالیشدن
اتوماسیون یکی از ترندهایی است که در چند دهه اخیر همواره موضوع بحث تمامی شرکت‌ها در اقصا نقاط جهان بوده است. اگرچه در نگاه اول به نظر می‌رسد اتوماسیون با تهدید برخی فرصت‌های شغلی به‌ضرر نیروهای انسانی است اما واقعیت اندکی متفاوت‌تر است. گزارش دانشگاه «ام‌آی‌تی» (MIT) در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد اتوماسیون سبب افزایش بهره‌وری می‌شود که در نهایت کل درآمد را در اقتصاد افزایش می‌دهد. زمانی که درآمد افزایش پیدا می‌کند بخش بیشتری از این بودجه صرف سفر و تفریح می‌شود. سفرهایی که در نهایت به‌سود صنعت گردشگری و کارکنان بخش‌های مختلف آن است.
توسعه فناوری‌های مختلف تمام بخش‌های جهان امروز را درگیر خود کرده است. آنچه مسلم است اگر با این موج تغییر همراه نشده و مهارت‌های خود را توسعه ندهیم بدون‌شک از این چرخه حذف خواهیم شد. بنابراین کارکنان بخش‌های مختلف صنعت گردشگری باید خود را با دانش روز مجهز کرده و مهارت‌ها و قابلیت‌های خود را متناسب با نیازهای امروز توسعه دهند.
صنعت گردشگری تا سال ۲۰۲۵ به‌طور کامل بهبود خواهد یافت اما تا آن زمان شاهد چه تغییراتی در صنعت سفر و گردشگری خواهیم بود. با مقالات «نگاهی به آینده صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۵» قطب‌نما همراه باشید یا تغییرات احتمالی این صنعت بزرگ را از دیدگاه کارشناسان برررسی کنیم:
