رسانه قطبنما: در حالی که هفته گذشته، یکی از رسانه‌ها از توافق جامعه هتلداران و جامعه تورگردانان ایران بر سر دریافت نرخ ارزی از مهمانان خارجی هتل‌ها خبر داده بود، حالا ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران در گفتگو با «رسانه قطبنما»، این موضوع را صراحتا تکذیب می‌کند.
پورفرج با تاکید بر اینکه واحد پول ایران ریال است و ما نمی‌توانیم واحد پول ایران را تغییر دهیم، تاکید می‌کند: «اگر هتل‌ها معتقدند که نرخ آن‌ها پایین است، می‌توانند نرخ را افزایش دهند؛ اما برای همه مهمانان خود، نه صرفا برای خارجی‌ها. گردشگران خارجی چرا باید هزینه اضافه‌تری بپردازند یا چرا باید هزینه اقامت خود را به دلار پرداخت کنند؟ مگر خدمات اضافه‌تری به گردشگر خارجی ارائه می‌شود یا مثلا اتاقی که در اختیار خارجی‌ها قرار می‌گیرد، متفاوت از آن چیزی است که به ایرانی‌ها داده می‌شود؟»
رئیس جامعه تورگردانان ایران، دو نرخی شدن را در تناقض با حقوق اولیه گردشگران می‌داند و از آن، به عنوان تبعیض نژادی یاد می‌کند: «چنین موضوعی در هیچ کشور دیگری دیده نمی‌شود. مثل این است که شما به عنوان یک ایرانی، بخواهید در آلمان کفش بخرید و مثلا کفشی را که به یک آلمانی ۱ میلیون می‌فروشند، به شما ۱.۵ میلیون بفروشند! چنین اتفاقی اصلا رخ نمی‌دهد.»
چالش‌های دلاری شدن نرخ هتل‌ها
اما دو نرخی شدن یا دلاری شدن نرخ هتل‌ها، چالش‌های عمده‌ای را به دنبال خواهد داشت. این مسئله را می‌توان از دو بُعد بررسی کرد: یکی از نگاه گردشگر خارجی و یکی از دید مدیریت خدمات گردشگری در کشور.
در بعد اول، دریافت نرخ دلاری از مهمانان خارجی هتل‌ها، پیش از هر چیزی به اعتماد گردشگران ورودی، آسیب خواهد زد. آن‌ها متوجه این تبعیض در نرخ‌گذاری خواهند شد و همین، باعث ایجاد جریان تبلیغات منفی علیه گردشگری ایران می‌شود. در نتیجه، همان تعداد گردشگران ورودی اندکی که وارد کشور می‌شوند نیز از سفر به ایران روی می‌گردانند.
اما این موضوع، می‌تواند مدیریت خدمات گردشگری را نیز دچار مسائل بنیادی کند. پورفرج در این باره می‌گوید: «تصور کنید الان نرخ هتل‌ها دلاری شود؛ چه تضمینی وجود دارد که دیگر بخش‌های زنجیره تامین گردشگری و دیگر خدمات‌دهندگان اعم از حمل و نقل، رستوران و غیره، درخواست دلاری شدن نرخ برای خارجی‌ها را نداشته باشند؟ به این ترتیب، آیا فکر می‌کنید می‌توان شرایط را مدیریت کرد؟»
از سوی دیگر، ارزان بودن خدمات گردشگری در ایران، شاید تنها مزیت رقابتی کشور در حوزه توریسم باشد. با اعلام نرخ دلاری برای هتل‌ها و افزایش هزینه برای خارجی‌ها، همین مزیت رقابتی نیز از دست می‌رود و باز هم از تعداد توریست‌های ورودی به ایران کاسته خواهد شد.
چرا هتلداران درخواست نرخ دلاری دارند؟
اما ریشه طرح این موضوع کجاست و چرا هتلداران هر از چندگاهی این موضوع را مطرح می‌کنند؟
به نظر می‌رسد رکود گردشگری در ایران و کاهش روز به روز ارزش پول کشور، فعالان هتلداری را به این صرافت انداخته تا ارزش اندک آورده مالی خود را، با دریافت آن به صورت ارز خارجی حفظ کنند. شرایط بازارهای مختلف در ایران، از جمله بازار گردشگری و هتلداری در کشور به گونه‌ای است که صاحبان کسب‌وکار، هر روز شاهد افزایش هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای خود هستند و شاید همین موضوع، اصلی‌ترین دلیلی باشد که آن‌ها را به فکر کسب درآمد دلاری انداخته است.
این راه، اگرچه شاید راحت‌ترین راه به نظر برسد، اما بدترین راه حل است؛ چراکه چالش‌هایی را به همراه خواهد داشت که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد. کارشناسان معتقدند با اینکه ارزش پول ایران هر روز کاهش می‌یابد، اما نمی‌توان به این بهانه موضوعات دیگر از جمله قدرت خرید مردم و مزیت رقابتی گردشگری ایران (ارزان بودن خدمات گردشگری برای خارجی‌ها) را نادیده گرفت.
رئیس جامعه تورگردانان ایران در این زمینه تاکید می‌کند: «اگر هتل‌ها فکر می‌کنند نرخ‌های هتل ارزان است، می‌توانند با جلساتی که با وزارت گردشگری و دیگر فعالان حوزه برگزار می‌کنند، درباره افزایش نرخ تصمیم بگیرند. اما باید برای افزایش نرخ، قدرت خرید مردم را هم در نظر داشته باشند. کمااینکه در شرایط کنونی نیز، ما عملا در دو مقطع مهرماه و نوروز، شاهد افزایش قیمت هتل‌ها هستیم و این خارج از توان خرید مردم است.»
این نخستین بار نیست که مسئله دو نرخی شدن یا دلاری شدن نرخ هتل‌ها مطرح می‌شود. به گفته پورفرج، این موضوع چند سال گذشته نیز مطرح شد اما به دلیل چالش‌هایی که ایجاد کرد و بحث‌هایی که در بازارهای هدف ایران به‌وجود آورد، ادامه نیافت.
به نظر می‌رسد مشکلاتی که پا روی گلوی صنعت گردشگری ایران گذاشته، روز به روز در حال افزایش است و فعالان گردشگری، هر بار سعی می‌کنند راه فراری از این مهلکه پیدا کنند. اما، واقعیت امر چیز دیگری است. اگر نگاهی سیستمی به گردشگری داشته باشیم، می‌توان گفت که عملا موتور این سیستم با نارسایی‌های بنیادینی مواجه است که نمی‌گذارد چرخه گردشگری کشور به درستی بچرخد. در چنین شرایطی، دو نرخی کردن هتل‌ها یا دلاری کردن درآمد این مراکز اقامتی، حتی با نادیده گرفتن چالش‌های گفته‌شده، نمی‌تواند کمکی به بازیابی این چرخه کند.
شاید بهتر باشد فعالان گردشگری در پی راهکارهای بنیادی‌تر برای رونق گردشگری ایران باشند.
گزارش‌های تحلیلی از صنعت گردشگری ایران را در «رسانه قطنبما» بخوانید.
