«بهشت زمین‌شناسی ایران» جهانی شد

رسانه قطبنما: ارزیاب و عضو شورای عالی ژئوپارک‌های یونسکو از رأی مثبت یونسکو برای ثبت جهانی ژئوپارک طبس، به عنوان سومین ژئوپارک ایران خبر داد. 

به گزارش ایسنا و به گفته علیرضا امری کاظمی، ارزیاب و عضو شورای عالی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو، در آذرماه سال ۱۴۰۰ پرونده درخواست عضویت ژئوپارک طبس در شبکه‌های ژئوپارک‌های جهانی یونسکو پس از چهار سال آماده‌سازی زیرساخت‌های ژئوسایت‌ و آموزش، ارسال شد و امروز ۱۷ آذر ۱۴۰۱ با این درخواست موافقت شد. به گفته او، حکم تنفیذ ژئوپارک طبس پس از تایید هیات اجرایی یونسکو، در بهار صادر می‌شود.

ژئوپارک‌ها یا پارک‌های زمین‌شناسی (Geology Park)، گستره‌ای از پدیده‌ها و میراث زمین‌شناسی، جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند هستند که توانایی لازم در توسعه اقتصادی جوامع محلی و جلب همکاری‌های مردمی را دارند و باید به صورت پایدار، حفظ و مدیریت شوند. یونسکو به منظور درک دوره‌های زمین‌شناسی، مناطقی را به عنوان ژئوپارک مشخص کرده است. ایده تاسیس ژئوپارک، در سال ۱۹۹۹ عملی شد.

به گزارش «رسانه قطبنما»، دیگر ژئوپارک‌های ایران در فهرست ژئوپارک‌های جهانی یونسکو عبارتند از: 

• ژئوپارک ارس 
• ژئوپارک قشم

درباره ژئوپارک طبس 

مطالعات ژئوپارک طبس از سال ۱۳۸۹ آغاز شد. این ژئوپارک با مساحت ۲۲ هزار و ۷۷۱ کیلومتر مربع، دارای ۳۹ ژئوسایت است که جذابیت‌های زمین‌شناختی، فرهنگی و طبیعی قابل توجهی را در خود جای داده و یکی از مراکز مورد توجه خاص زمین‌شناسان ایران و جهان است.

ژئوپارک طبس در شمال غربی استان خراسان جنوبی و در مسیر ارتباطی جنوب و غرب به شرق و شمال شرق ایران، در منطقه‌ای با اقلیم بیابانی همراه با آب و هوای گرم و خشک قرار دارد. این ژئوپارک سه بخش مرکزی، دیهوک و دستگردان را در بر می‌گیرد. تنوع بالای پدیده‌های کم‌نظیر زمین‌شناسی موجب شده تا این منطقه در میان زمین‌شناسان به «بهشت زمین‌شناسی ایران» مشهور شود.

ژئوپارک طبس، روستاها و مناطق نمونه گردشگری نظیر خرو، کُریت، اِصفَهک، نایبند، پِیکوه، پیرحاجات، اسفندیار، سُرُند و مُودر و اِزمیغان را نیز در برمی‌گیرد.

بر اساس اطلاعات وب‌سایت رسمی ژئوپارک طبس، در این ژئوپارک سیر تحولات کره زمین از بیش از ۵۴۰ میلیون سال پیش (پرکامبرین) تا حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش (اوایل کرتاسه) را بدون کمترین وقفه زمانی می‌توان مشاهده کرد؛ در حالی که توالی‌های دوران اول زمین‌شناسی (پالئوزوئیک، ۵۴۰ تا ۲۵۰ میلیون سال پیش) در این منطقه، در ایران و غرب آسیا بی‌نظیر است.

ژئوپارک طبس در کنار جایگاه مهم در زمین‌شناسی ایران، ظرفیت‌های زیست‌محیطی، تاریخی و فرهنگی را نیز در خود جای داده است. باغ تاریخی گلشن به عنوان نمونه‌ای شاخص از باغ‌های ایرانی با قدمتی حدود ۲۵۰ سال، امامزاده حسین ابن موسی الکاظم برادر امام رضا (ع)، ارگ کهن طبس، سد کهن کریت، طاق شاه عباسی، کال جنی و کال سر در، از جمله مهم‌ترین بخش‌های این ژئوپارک در کنار گونه‌های گیاهی و جانوری آن، به حساب می‌آیند.

درباره دو ژئوپارک دیگر ایران

قشم نخستین ژئوپارک جهانی ایران بود. ژئوپارک قشم از سال ۱۳۸۵ به عضویت شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو درآمد. در سال ۱۳۹۱ به دلیل ناتوانی در انجام معیارهای ثبت جهانی، کارت قرمز گرفت و از این شبکه خارج شد. در سال ۱۳۹۶ پس از رفع معایب و اصلاح مدیریت، دوباره در شبکه ژئوپارک‌های یونسکو پذیرفته شد و اکنون با ۲۰۶۳ کیلومتر مربع، یکی از باسابقه‌ترین ژئوپارک‌های غرب آسیا و خاورمیانه شناخته می‌شود. این ژئوپارک، در جلسه شورای عالی یونسکو که شهریور ۱۴۰۱ در تایلند برگزار شد، کارت سبز این شورا را گرفت و درفهرست ژئوپارک‌های جهانی ماندگار شد.

ژئوپارک ارس نیز که پرونده آن از سال ۱۳۸۷ باز شده بود، در شهریورماه ۱۴۰۱ تایید یونسکو را برای ثبت جهانی دریافت کرد که به گفته امری‌کاظمی، در بهار ۱۴۰۲ حکم آن تنفیذ خواهد شد. قلمرو ژئوپارک ارس (دومین ژئوپارک جهانی ایران) با مساحت ۱۶۷۰ کیلومتر مربع که دارای ۳۱ ژئوسایت است، در محدوده جلفا در استان آذربایجان شرقی واقع شده است.

پیشنهاد «رسانه قطبنما»: 

میراث جهانی یونسکو در ایران | لیست میراث ملموس و ناملموس + اینفوگرافیک