رسانه قطبنما: بیمارمحور شدن روزافزون مراقبت‌های بهداشتی در حال رقم زدن یک انقلاب سریع در صنعت گردشگری پزشکی است. مفهوم نسبتاً جدید بلاکچین هم به عنوان یکی از محورهای اصلی و کاتالیزور، این تغییر پارادایم را با سرعت بیشتری به سمت تکامل می‌برد. در سال‌های گذشته سهامداران بسیاری شروع به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در این فناوری نوآورانه کرده‌اند و می‌توان انتظار داشت سال‌های آینده یک دفتر کل دیجیتالی غیرمتمرکز که داده‌هایش را به صورت توزیع‌شده و غیرقابل تغییر نگهداری می‌کند، نقش کلیدی در صنعت گردشگری پزشکی ایفا کند.
پرشکی همواره به عنوان یکی از سازمان‌یافته‌ترین حرفه‌ها با تمرکز بر حفظ حریم خصوصی و در عین حال دسترسی برای عموم مطرح بوده است. با این حال، حتی در این شغل هم شاهد تخلفات و همچنین ارائه خدمات به صورت طبقاتی یا ناعادلانه هستیم؛ چالش‌هایی که بلاکچین می‌تواند راه‌حل آن به شمار آید. در یک سازوکار بلاک‌چینی سوابق و تراکنش‌ها به عنوان بلوک‌هایی از داده‌ها ذخیره و به سایر رکورد‌های گذشته با استفاده از روش‌های رمزنگاری‌شده متصل می‌شوند تا یک بلاکچین را تشکیل دهند. مزیت بزرگ بلاکچین به عنوان یک سیستم غیرمتمرکز داده، اعتبار، اصالت، شفافیت و امنیت است.
براساس مقاله‌ای از سروش کرمیان که در شماره ۱۰۹ (بهمن ۱۴۰۱) ماهنامه پیوست منتشر شده است، سیستم بلاکچین سوابق و تراکنش‌ها را با استفاده از دو کلید عمومی و خصوصی رمزنگاری می‌کند و ضمن ایمن‌سازی داده‌ها، تضمین می‌کند که افراد غیرمجاز نتوانند به داده‌ها دسترسی پیدا کنند. این روش اجازه می‌دهد بدون فاش شدن هویت افراد، داده‌ها به اشتراک گذاشته و حریم‌خصوصی افراد کاملاً حفظ شود. با این حال، بسیاری از کشورها به دلایل مختلف امکان برخورداری از خدمات پزشکی را ندارند و برای تامین نیاز‌های خود نیازمند استفاده از خدمات سایر کشورها هستند که موانع مالی و دسترسی به سوابق پزشکی می‌تواند از اصلی‌ترین چالش‌ها باشد.
اما پیش از اینکه بیشتر درباره کاربرد بلاکچین در گردشگری پزشکی بخوانید، پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر از مفهوم بلاکچین و کاربرد آن در گردشگری، مطلب «۵ کاربرد بلاکچین در گردشگری + ۴ مزیت مهم» را مطالعه کنید.
نقش بلاکچین در گردشگری پزشکی
بلاکچین به سرعت در مراقبت‌های بهداشتی و راه‌حل‌های آن نفوذ می‌کند که این موضوع می‌تواند نقش موثری در تجربه گردشگران پزشکی ایفا کند. این نقش می‌تواند شامل بخش‌هایی مانند تبادل سوابق بیماران، جلوگیری از تقلب، حفظ حریم‌خصوصی و رفع چالش‌های مالی شود. استفاده از این قابلیت‌های بلاکچین برای صنعت گردشگری پزشکی می‌تواند باعث افزایش رقابت میان کشورها و افزایش جذابیت مقاصد شود.
قابلیت همکاری سیستم‌های بهداشتی
امروزه بهداشت یک مفهوم جهانی قلمداد می‌شود. برای مثال، بیمارانی که در آمریکا زندگی می‌کنند برای درمان‌های زیبایی سنگاپور را به عنوان مقصد خود انتخاب می‌کنند. با این حال یکی از عوامل مهم برای ارتقای گردشگری سلامت میزان تحرک داده‌های پرشکی است.
نبود دسترسی به سوابق سلامت می‌تواند روند مراقبت را آهسته کند یا حتی منجر به حوادث ناگوار در مراقبت‌های بهداشتی شود. این مسائل می‌تواند جذابیت مقاصد گردشگری سلامت را از بین ببرد. معمولاً سوابق پرشکی در هر کشور برای حفظ حریم‌خصوصی و داده‌های حساس مرتبط با افراد، علاقه‌ای برای به اشتراک‌گذاری این داده‌ها با دیگر کشورها ندارد و برای استفاده از این داده‌ها در مقاصد دیگر پروسه‌های طولانی وجود دارد. در حالی که با استفاده از بلاکچین می‌توان شبکه‌ای ایجاد و با بهره‌وری از خدمات آن به صورتی امن و شفاف با مجوز بیمار، این داده‌ها را به اشتراک گذاشت. این موضوع می‌تواند جریان آزاد اطلاعات میان ارائه‌دهنگان مختلف مراقبت‌های بهداشتی را در سطح محلی و بین‌المللی تضمین کند. هرچند هنوز کشوری اعلام نکرده که داده‌های پزشکی افراد را روی بلاکچین ذخیره کرده یا طرح آزمایشی در این زمینه اجرا کرده است.
احراز هویت داده‌های مورد نیاز تحقیقات پزشکی
کیفیت خدمات بهداشتی رابطه مستقیمی با حجم و کیفیت تحقیقات پرشکی و آزمایش‌های بالینی دارد. استفاده از بلاکچین می‌تواند سوابق را به‌گونه‌ای قابل تایید و با کمترین احتمال خطا و تقلب در سوابق ارائه دهد. بلاکچین می‌تواند گزارش‌دهی در مورد آزمایش‌های بالینی را متحول کند. طبق یکی از مطالعات محققان دانشگاه کمبریج، می‌توان درستی داده‌های این آزمایش‌ها را با استفاده از یک کد منحصربه‌فرد که به هر شخص اختصاص داده می‌شود، توسط یک سیستم بلاک‌چینی به راحتی تشخیص داد.
اصلاح داده‌های ذخیره‌شده در بلاکچین با استفاده از تولید یک هش اتفاق می‌افتد که از سوی سایر بازیگران شبکه قابل شناسایی است و این شفافیت، باعث جلوگیری از تقلب می‌شود.
مدیریت صورت‌حساب‌ها
بر اساس آمارها، حدود پنج تا ۱۰ درصد هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی را کلاهبرداری و تقلب در بیمه‌های درمانی و صورت‌حساب‌ها تشکیل می‌دهند. نمونه‌هایی از این تقلب‌ها عبارت‌اند از:
- تغییرات در صورت‌حساب بیماران
- ساخت صورت‌حساب‌های جعلی
- و اشتباهات رایج در مورد صورت‌حساب‌ها.
این مشکلات می‌تواند شامل بیماران و ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باشد. در این بین ارائه‌دهندگانی هم حضور دارند که برای رویه‌های درمانی با آزمایش‌های غیرضروری یا خدمات و تجهیزات غیرضروری سعی در افزایش صورت‌حساب بیمار دارند.
در این مورد هم استفاده از بلاکچین می‌تواند بسیاری از پرداخت‌ها و قضاوت‌ها را خودکار کند که در این صورت واسطه‌هایی که فرایندها را دستکاری می‌کنند حذف می‌شوند. همچنین در این روش، حسابرسان می‌توانند به راحتی سوابق را ردیابی و هرگونه مغایرت را شناسایی کنند.
استفاده از رمزارزها برای گردشگری پزشکی
استفاده از رمزارزهایی مانند بیت‌کوین به عنوان روش پرداخت در بسیاری از صنایع مانند حمل‌ونقل هوایی، هتل و گردشگری چند سالی است که مرسوم شده است. توسعه این فناوری و گسترش استفاده از رمزارزها باعث شده هر روز استفاده از رمزارزها کاربردهای بیشتری پیدا کند و در گردشگری پزشکی هم شاهد استفاده از ارزهای دیجیتالی و بیت‌کوین باشیم. بیت‌کوین به عنوان معروف‌ترین نمونه رمزارزها جزو دسته‌بندی ارزهای دیجیتالی قرار می‌گیرد که مستقل از یک موسسه مالی مرکزی عمل می‌کنند و از رمزنگاری برای تنظیم تولید واحد‌های جدید و نقل‌وانتقالات بین کاربران بهره می‌برند.
این رمزارزها در حال حاضر در میان گردشگران پزشکی که عمدتاً در آمریکا، کانادا و برخی بخش‌های اروپا در حال استفاده است، رشد زیادی کرده و بیت‌کوین و رمزارزها به یکی از روش‌های پرداخت در این حوزه بدل شده است. پیتر ساساکی از متخصصان حوزه ارزهای دیجیتالی و فناوری بلاکچین می‌گوید: «ماهیت محافظت‌شده بلاک‌چین‌ها دارای پتانسیلی برای دسترسی بهتر به مراقبت‌های بهداشتی است و این موضوع نباید با افرایش قیمت این ارزها اشتباه گرفته شود.»
بیت‌کوین به عنوان یک روش پرداخت امروزه علاوه بر موسسات پزشکی از سوی ارائه‌دهندگان خدمات پزشکی فردی نیز پذیرفته می‌شود. ادوارد دومانسکین، جراح پلاستیک، از بیت‌کوین به عنوان یکی از روش‌های پرداخت در مطب‌های خود در نیوپورت بیچ، سان‌فرانسیسکو، میامی و آنگویلا استفاده می‌کند. او علاقه‌مند است از فناوری و پیشرفت‌های جدید برای ارائه تجربه‌های بهتر به بیماران استفاده کند.
مرکز پزشکی کلمبوس واقع در جورجیای آمریکا نیز پذیرش بیت‌کوین را در سال ۲۰۱۷ آغاز کرده است. پزشک ارشد این موسسه، اریک کدنر، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «استفاده از بیت‌کوین برای پرداخت به مراجعان، قدرت خرید را به آن‌ها بازمی‌گرداند و در این بین هیچ واسطه‌ای برای دخالت وجود نخواهد داشت.»
در لندن نیز کلینیک موی وینچی از دسامبر ۲۰۱۶ پذیرش ارزهای دیجیتالی را آغاز کرده است. سالوار بیورنسون مدیر این کلینیک در مورد روش پرداخت این کلینیک در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد «به دلیل افزایش تقاضا برای پرداخت‌های بیت‌کوینی این مورد را جدی گرفتیم و به روش‌های موجود اضافه کردیم.» در یک نمونه این کلینیک برای یک بیمار مرد ۳۲ ساله خاورمیانه‌ای پیوند مو انجام داد. پرداخت هزینه این خدمت از طریق بیت‌کوین صورت گرفت و کلینیک هم اعلام کرد پس از دریافت مبلغ فوراً بیت‌کوین را به پوند انگلیس (GBP) تبدیل کرده است.
با این حال استفاده از بیت‌کوین برای این کلینیک دلیلی فراتر از تقاضای مشتریان دارد. سخنگوی کلینیک وینچی، کن فرایر، اعلام کرده است بسیاری از بیماران به دلیل مشکلات مرتبط با پرداخت ارزی بین‌المللی امکان بهره‌مندی از خدمات را ندارند که این مشکل با استفاده از ارزهای دیجیتالی حل شده است. بر اساس گفته‌های فرایر، برخی مشتریان به دلیل محدودیت‌های ارزی و بانکی با مشکل نقل‌وانتقال وجوه مواجه بوده‌اند که این مشکلات منجر به لغو عمل‌های جراحی به دلیل عدم امکان انتقال وجوه به بریتانیا می‌شده است.
لیتوانی هم چند سالی است برای پذیرش بیماران بین‌المللی اقدام به پذیرش رمزارزها کرده است. در این کشور، کلینیکی برای مراقبت‌های ارتوپدی سال‌هاست از بیت‌کوین هم پشتیبانی می‌کند و دلیل استفاده خود را سرعت و حداقل بودن هزینه تراکنش اعلام کرده است.
به جز استفاده از بیت‌کوین و رمزارزها در نهاد‌های فیزیکی پزشکی، استفاده از این روش پرداخت در پلتفرم‌های آنلاین پزشکی هم مرسوم است. برای مثال پلتفرم Ask a doctor از سال ۲۰۱۶ اقدام به پذیرش بیت‌کوین کرد. همچنین در این بین استارت‌آپ‌هایی هم وجود دارند که با استفاده از بیت‌کوین، بیماران را به متخصصان در سراسر جهان مرتبط می‌کنند. در این مورد می‌توان به CoinMD و Patientory اشاره کرد؛ استارت‌آپ‌هایی که با استفاده از بلاکچین داده‌های پزشکی را ایمن نگهداری می‌کنند و بدون درگیری با مسائل مرتبط با نقل‌وانتقال مالی به افراد بیشتری خدمت ارائه می‌دهند.
علاوه بر راحتی و امنیت، استفاده از ارزهای دیجیتالی با حذف نرخ تبدیل ارز میان کشورها، هزینه دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی را کاهش می‌دهند و به افزایش درآمد مراقبت‌های پزشکی برای کشورهای در حال توسعه کمک می‌کنند. گردشگران پزشکی به دلیل سهولت و کاهش هزینه در کنار محرمانگی و ماهیت بدون مرز ارزهای دیجیتالی احتمالاً به استفاده از آن‌ها به عنوان یک روش پرداخت ادامه می‌دهند.
تلاقی بیت‌کوین و گردشگری پزشکی
با استفاده از بیت‌کوین و حل چالش‌های مرتبط با تبدیل ارز و پرداخت‌های بین‌المللی، گردشگری پزشکی را می‌توان مقرون‌به‌صرفه‌تر و دردسترس‌تر کرد. گردشگری پزشکی در حال توسعه است و هرساله میلیون‌ها آمریکایی با عبور از مرز برای دریافت مراقبت‌های مورد نیاز خود بین ۴۰ تا ۸۰ درصد در هزینه‌های پزشکی صرفه‌جویی می‌کنند. با این حال، حتی همه‌گیری کرونا هم نتوانست این روند را برعکس کند و در آن دوران هم بسیاری از افراد به فکر سفر برای بهره‌مندی از خدمات بهتر پزشکی بودند.
بیت‌کوین می‌تواند بخش گردشگری پرشکی را تقویت کند و همان‌طور که اشاره شد، به بیماران کمک کند تا درمان مورد نیاز خود را با قیمتی مقرون‌به‌صرفه دریافت کنند و به راحتی تراکنش‌های خارج از کشور خود را انجام دهند.
توریسم پزشکی
گردشگری پزشکی علاوه بر مزایایی که ارائه می‌دهد، شهرت بدی دارد. معمولاً در این صنعت درمان‌های تجربی، جراحان مشکوک و روش‌های عجیب زیبایی دیده می‌شود. با این حال، گردشگری پزشکی به روشی برای تامین نیاز درمانی میلیون‌ها نفر تبدیل شده است که بتوانند با حداقل مشکل خدمات درمانی را دریافت کنند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آژانس ملی بهداشت آمریکا، CDC گردشگری پزشکی را سفری برای دریافت مراقبت‌های پزشکی در سایر کشورها تعریف می‌کند. بر اساس آمار، مقاصد متداول گردشگران پزشکی کانادا، سنگاپور، ژاپن، اسپانیا و انگلیس هستند. CDC هشدار می‌دهد که گردشگری پزشکی خطراتی در پی دارد. بر اساس اعلام این مرکز، هواپیما سوار شدن، اندکی پس از جراحی، می‌تواند منجر به ترومبوز ورید عمقی شود یا گردشگران به دلیل فقدان ایمنی کافی در دیگر کشورها در معرض عفونت باکتریایی قرار گیرند و باید قبل از شروع درمان تحقیقات کاملی در مورد ارائه‌دهندگان این خدمات انجام دهند.
بسیاری از گردشگران پزشکی علاقه‌مندند برای انجام درمان‌های مختلف به خارج از کشور سفر کنند و در این بین، درمان‌های پزشکی مانند جراحی آب مروارید که زمان بهبود کوتاه‌تری نیاز دارند، محبوب‌ترند. CDC به گردشگران پزشکی توصیه می‌کند مشورت‌های اولیه را به صورت کامل با ارائه‌دهندگان خدمات پزشکی در کشور مقصد انجام دهند و از عملی بودن و مراقبت‌های بعد از درمان به خوبی آگاه شوند.
معاملات خارج از کشور
تراکنش‌های بیت‌کوینی می‌توانند در آینده صنعت گردشگری پزشکی نقش پررنگ‌تری ایفا کنند. به نظر می‌رسد اقتصاد پزشکی آمریکا و دیگر کشورها پس از دوران همه‌گیری کرونا در حال تحمل فشاری مضاعف است که به دلیل تریلیون‌ها دلار بدهی به وجود آمده است. این موضوع می‌تواند دلیل محکمی برای استفاده از خدمات پزشکی دیگر کشورها برای بیماران در جهت کاهش هزینه‌های مرتبط با درمان باشد.
بدهی‌های پزشکی امروزه به یکی از مسائل حدی بدل شده است. هرچند اکثر مردم می‌توانند با تحقیق در مورد صورت‌حساب‌ها و مذاکره از پرداخت این بدهی‌ها اجتناب کنند اما استفاده از خدمات باکیفیت و ارزان می‌تواند انگیزه بیشتری در میان عموم مردم ایجاد کند. با توجه به این موضوع، بیت‌کوین با کاهش هزینه‌های پزشکی می‌تواند بیش از پیش گردشگری پزشکی را مقرون‌به‌صرفه و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی قابل اعتماد و باکیفیت را برای عموم جامعه فراهم کند که در نهایت باعث کاهش شکاف دسترسی به این خدمات می‌شود.
این موضوع را رنه ماری استفانو، مدیرعامل سازمان جهانی بهداشت و درمان انجمن گردشگری پزشکی، نیز مطرح کرده است. استفانو عقیده دارد میل شدیدی به استفاده از ارزهای دیجیتالی برای پرداخت هزینه‌های درمان پزشکی در خارج از کشور مشاهده شده است. ارزهای دیجیتالی غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین می‌توانند قدرت پرداخت را به بیمار بازگردانند و پرداخت هزینه‌ها را آسان‌تر کنند. همچنین بیت‌کوین می‌تواند به کلینیک‌ها کمک کند تا درآمد خود را افزایش دهند.
ارائه‌دهندگان خدمات پزشکی با روش پرداخت بیت‌کوینی هم خیلی زود متوجه آسانی و مقرون‌به‌صرفگی استفاده از ارزهای دیجیتالی شده‌اند. سخنگوی کلینیک موی وینچی می‌گوید: «بیت‌کوین به بیماران امکان پرداخت سریع مبالغ هنگفت را می‌دهد. همچنین ارائه‌دهندگان می‌توانند به راحتی این مبالغ را به ارز رسمی کشور خود تبدیل کنند.»
کشورهای در حال توسعه و پرداخت بیت‌کوینی خدمات پزشکی
گردشگری پزشکی در کشورهای کمترتوسعه یافته و در حال توسعه بسیار مرسوم است. با این حال یکی از سنگ‌های جلو راه این صنعت در این کشورها همواره روش‌های انتقال بانکی بوده است. بیت‌کوین می‌تواند این بازی را به هم زند و خدمات باکیفیت پزشکی اما ارزان کشورهای در حال توسعه را به راحتی در اختیار گردشگران پزشکی قرار دهد؛ موضوعی که حتی رکود قیمتی بازار ارزهای دیجیتالی در یک سال گذشته هم نتوانست از جذابیت آن کم کند و همچنان بسیاری از این کشورها مانند برزیل، هند و پاکستان از محبوبیت بالای این روش پرداخت بهره‌مند می‌شوند.
در بین این کشورها، هند به مقصد خاصی برای گردشگران پزشکی در آسیا تبدیل شده است. این کشور ویزای پزشکی مطلوبی دارد و به خانواده بیمار امکان اقامت می‌دهد. این کشور در سال‌های گذشته در پذیرش بیت‌کوین امتیاز بالایی کسب کرده است.
جمع‌بندی
بیت‌کوین و بلاکچین به عنوان دو رکن مجزا می‌توانند بنیادی‌ترین چالش‌های حوزه سلامت و پزشکی را متحول کنند. بیت‌کوین این توانایی را دارد که به همه کمک کند تا درمان‌های مورد نیاز خود را با کمترین مشکل و هزینه دریافت کنند و باعث کاهش شکاف طبقاتی این حوزه شود. همچنین بلاکچین هم می‌تواند در موضوع حریم خصوصی بیماران و حفظ داده‌های حیاتی و در عین حال برقراری جریان آزاد اطلاعات انقلابی در تعاملات داده‌های حساس رقم بزند که در نهایت منجر به حفظ جان‌های بیشتر و افزایش سطح سلامت جهانی خواهد شد.
