رسانه قطبنما: استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری، نحوه پرداخت در این صنعت را به‌کلی دگرگون کرده است. اما چگونه؟
اگر در حوزه گردشگری فعالیت یا تحصیل و پژوهش می‌کنید، بعید است این روز‌ها واژه‌هایی مثل بیت‌کوین، اتریوم، بلاک‌چین، حذف واسطه‌های گردشگری و ازبین‌رفتن کارمزد را در این صنعت نشنیده باشید؛ کلماتی که با ورود ارز دیجیتال در گردشگری بر سر زبان‌ها افتاده است.
تصور کنید بتوانید:
- بدون تبدیل ارز یا پرداخت کارمزد از هر کشوری خرید کنید،
- یا بدون آنکه هویتتان معلوم شود از کیف پول دیجیتالی خود استفاده کنید،
- یا حتی بدون کوچک‌ترین معطلی هزینه سفرتان را بپردازید.
همه چیزهایی که تصور کردید با استفاده ارز دیجیتال در گردشگری امکان‌پذیر می‌شود.
اگرچه کمتر از دو دهه (از سال ۲۰۰۹) از زمان ظهور ارزهای دیجیتالی می‌گذرد؛ اما امروزه استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری به یک مزیت رقابتی برای شرکت‌های مسافرتی تبدیل شده است.
توسعه ارز دیجیتال در گردشگری، دغدغه مسافران را هم تغییر داده است؛ اکنون آن‌ها به استفاده از ارز دیجیتال در سفر فکر می‌کنند، به‌دنبال شرکت‌های مسافرتی با امکان پرداخت‌های دیجیتالی هستند و مایلند هزینه تور‌های خود را به کمک رمز ارزها پرداخت کنند. با همه تغییر و تحولاتی که ارز دیجیتال در گردشگری به وجود آورده، وقت آن رسیده تا با مفهوم کلی ارز دیجیتال و آینده ارز دیجیتال در صنعت گردشگری بیشتر آشنا شویم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال (Digital Currencies) همانطور که از اسمش پیداست، نوعی از ارز است که تنها به‌صورت دیجیتالی یا الکترونیکی در دسترس مردم قرار دارد. ارزهای دیجیتال به پول دیجیتال، پول الکترونیکی، ارز الکترونیکی یا پول مجازی (Cybercash) هم معروف‌اند و در بستر بلاک‌چین، نوعی پایگاه داده دیجیتالی غیرمتمرکز، تشکیل می‌شود.
برای درک بهتر ارز دیجیتال و انواع کاربرد ارز دیجیتال در گردشگری به تعاریف زیر توجه کنید:
- ارزهای دیجیتال تنها به‌صورت الکترونیکی وجود دارند؛ به همین دلیل تنها از طریق کامپیوتر یا تلفن همراه قابل دسترس هستند.
- ارزهای دیجیتال معمولاً نیازی به واسطه ندارند و اغلب ارزان‌ترین روش برای معامله هستند.
- ارزهای دیجیتال با رمز ارزها تفاوت‌‌هایی دارند و همه ارزهای دیجیتال جزو دسته‌بندی رمز ارزها قرار نمی‌‌گیرند.
- ارزهای دیجیتال با امکان انتقال یکپارچه، هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهند.
- برخی از ارزهای دیجیتال مانند رمز ارزها (Crypto Currencies) غیرمتمرکز هستند و توسط هیچ نهاد دولتی صادر نمی‌شوند.
ارزهای دیجیتال اگرچه وجود فیزیکی ندارند؛ اما هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند. از این ارزها می‌توان برای خرید کالا یا پرداخت هزینه خدمات استفاده کرد.
ارزهای دیجیتال بدون‌مرز و محدودیت هستند و امکان تراکنش فوری را برای کاربران فراهم می‌کند. تنها کافی است به اینترنت وصل باشید تا بتوانید از هر کجا که هستید تراکنش‌های مالی خود را انجام دهید. برای مثال، شخصی در ایالات متحده آمریکا می‌تواند به‌راحتی هزینه بسته سفر خود را از طریق ارزهای دیجیتال به شخصی ساکن اروپا یا شرکتی در هند پرداخت کند؛ موضوعی که کارایی ارز دیجیتال در گردشگری را نیز نشان می‌دهد.
انواع ارزهای دیجیتال
ارز دیجیتال یک اصطلاح فراگیر است که برای توصیف انواع ارزهای موجود در حوزه دیجیتال و الکترونیک استفاده می‌شود. این ارزها به‌طور کلی به ۳ دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
رمز ارز یا ارزهای رمزنگاری شده (Cryptocurrencies)
رمز ارزها، نوعی ارز دیجیتال هستند که از رمزنگاری برای ایمن‌سازی و تایید تراکنش‌های آن‌ها در شبکه دیجیتال استفاده می‌کند. رمز ارزها بر روی شبکه غیرمتمرکز و مبتنی بر فناوری بلاک‌چین توزیع می‌شوند. رمز ارزها امکان پرداخت امن بدون استفاده از واسطه‌های شخص ثالث را برای‌مان فراهم می‌کند.
بیت‌کوین، محبوب‌ترین و پرمعامله‌ترین رمز ارز است که ارزش آن در بازار‌های رمزنگاری در دسامبر ۲۰۲۱، به بیش از ۸۶۲ میلیارد دلار رسید. اتریوم، یکی دیگر از رمز ارزهای رایج جهان است که اغلب برای قرارداد‌های هوشمند استفاده می‌شود.
ارزهای مجازی
ارزهای مجازی (Virtual Currencies)، ارزهای دیجیتالی هستند که توسط توسعه‌دهندگان یا سازمان‌های سرمایه‌گذاری کنترل می‌شود. برای استفاده از این ارزها هنوز قانونی وجود ندارد.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (Central bank digital currencies) همانطور که از اسمش پیداست، توسط بانک‌های مرکزی یک کشور صادر می‌شود. این ارزهای دیجیتال میتوانند جایگزین ارز سنتی یا فیات (Fiat) شوند.
ارز دیجیتال در گردشگری
با ارز دیجیتال آشنا شدیم. اما از کی و چه زمانی استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری مطرح شد؟
گردشگری همیشه یکی از صنایع پیشرو در زمینه تکنولوژی‌های روز بوده و هست؛ فناوری‌هایی که با ارتقا و یکپارچه‌سازی عملیات‌ها و فرآیند‌های گردشگری سهم به‌سزایی در حل مشکلات و ارتقا تجربه مسافران دارد. یکی از مشکلاتی که صنعت گردشگری با آن دسته‌وپنجه نرم می‌کند، وجود تعداد زیادی شخص ثالث است که در نهایت باعث افزایش هزینه‌های سفر و تاخیر در نقل‌و‌انتقالات مالی می‌شود.
اینجا بود که ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین، با ایجاد یک شبکه غیرمتمرکز و حذف واسطه‌های بی‌شمار به کمک صنعت گردشگری آمد و ارز دیجیتال در گردشگری جای خودش را پیدا کرد.
از طرف دیگر، هزینه تبدیل ارز، کارمزد برداشت، هزینه انتقال و مهم‌تر از همه امکان کلاهبرداری تنها بخشی از مشکلات نقل‌و‌انتقالات مالی با ارزهای رایج در صنعت گردشگری است که اهالی سفر را به استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری بیشتر ترغیب می‌کند.
سابقه ارز دیجیتال در گردشگری اگرچه خیلی طولانی نیست؛ اما آینده درخشانی در انتظار آن است و به‌سرعت در بخش‌‌های مختلف گردشگری از شرکت‌های مسافرتی گرفته تا هتل‌ها و سامانه‌های رزرواسیون آنلاین و غیر پیش می‌رود.
پرداخت با ارز دیجیتال در گردشگری
گردشگران بین‌المللی همیشه نگران از بین رفتن ارزش پول خود در تبدیل ارز برای سفر به کشوری دیگر هستند و اغلب از پرداخت هزینه‌های بیهوده به واسطه‌های گردشگری گله دارند. این مشکل برای عشایر دیجیتال که دائماً در سفر هستند، دوچندان می‌شود.
در چنین شرایطی استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری مطرح می‌شود. ارزهای دیجیتال با کاهش موانع نقل و انتقال و حذف بازار‌های واسطه، گزینه‌ای ایده‌‌آل برای پرداخت هزینه‌های سفر به شمار می‌‌آید؛ روندی که در دوران همه‌گیری کرونا به‌سرعت در شرکت‌های مسافرتی و ارائه‌دهندگان خدمات مسافرتی توسعه یافت و تحول بزرگی در شیوه پرداخت مسافران به وجود آورد.
هم‌اکنون گردشگران میتوانند به کمک رمز ارز‌هایی مانند بیت‌کوین به‌راحتی بلیت هواپیما یا اتاق هتل رزرو و هزینه رستوران خود را پرداخت کنند.
مزایای پرداخت با ارز دیجیتال در گردشگری
قبل از آشنایی با مزایای پرداخت با ارز دیجیتال در گردشگری، موقعیت زیر را تصور کنید:
فرض کنید پشت سیستم خود نشسته‌اید و تور سافاری کنیا در وبسایت رزرواسیون «Travala» نظر شما را جلب می‌کند. تور را انتخاب می‌کنید، وارد گزینه پرداخت می‌شوید و تنها با چند کلیک ساده هزینه تور را پرداخت می‌کنید. بله! به‌همین راحتی شما توانستید از یک وبسایت خارجی بدون نیاز به تبدیل ارز خرید کنید؛ آن هم از ایران که به دلیل تحریم‌ها امکان استفاده از کارت‌های اعتباری بین‌المللی وجود ندارد.
ارزهای دیجیتال در گردشگری مزایای بی‌شمار خود را مدیون فناوری بلاک‌چین هستند. رمز ارزها در بستر بلاک‌چین ایجاد می‌شوند و تراکنش‌های آن‌ها در بلوک‌های آن ذخیره می‌شود. فناوری بلاک‌چین با پر کردن شکاف‌های موجود بین سیستم‌های پرداخت متنوع امروزی، تاخیر در دسترسی به اطلاعات درست، افزایش هزینه و ضررهای مالی را از بین می‌برد.
پرداخت به کمک ارزهای دیجیتال در گردشگری نه‌تنها برای مسافران، بلکه برای شرکت‌های مسافرتی و ذی‌نفعان این صنعت نیز مزایای بسیاری دارد. برخی از مزایای مهم آن عبارتند از:
ایمن و قابل‌ردیابی
پرداخت از طریق ارز دیجیتال در گردشگری، امن‌تر و قابل‌ردیابی‌تر است؛ چرا که تمامی تراکنش‌ها روی بستر بلاک‌چین ثبت شده و قابل تغییر نیست. از طرف دیگر، این سیستم غیر متمرکز به هیچ واسطه‌ای اجازه نمی‌دهد که در پرداخت دخالت کند یا آن را به تاخیر بیاندازد.
در عین حال، در پرداخت با ارزهای دیجیتال در گردشگری هیچ‌کس به هویت شما یا اطلاعات کارت اعتباری‌تان دسترسی نخواهد داشت. تنها کافی است به کیف پول دیجیتالی خود دسترسی داشته باشید و خرید‌های خود را انجام دهید.
تسهیل پرداخت
در پرداخت با ارز دیجیتال در گردشگری، نیازی به تبدیل ارز ندارید؛ یک کیف پول دیجیتال کافی است تا با زدن یک دکمه پرداخت‌های خود را انجام دهید. این قابلیت باعث کاهش تعداد سبد‌های خرید رها شده توسط مشتریان می‌شود.
افزایش درآمد کسب و کارهای مسافرتی
کاهش نگرانی و دردسر‌های پرداخت خدمات سفر به مسافران اجازه می‌دهد بدون مانع به خرید سفرهای بین‌المللی و محلی خود بپردازند. همین موضوع آن‌ها را به خرید بیشتر تشویق می‌کند و باعث افزایش درآمد آژانس های مسافرتی و دیگر تامین کنندگان خدمات گردشگری نیز می‌شود.
ارائه اطلاعات ایمن و قابل اعتماد
اطلاعات موجود در شبکه بلاک‌چین، از خطر سرقت و تغییر توسط نهاد‌ها یا اشخاص در امان هستند. این اطلاعات به شفافیت بیشتر عملیات و جلب اعتماد مصرف‌کننده نیز کمک می‌کند.
صرفه‌جویی در زمان
در پرداخت با رمز ارز، دیگر نیازی نیست منتظر پردازش تراکنش خود باشید و فرآیند‌های پرداخت بدون کوچک‌ترین تعلل به‌سرعت انجام می‌شوند. این موضوع هم برای گردشگران مطلوب است و هم باعث سرعت کار کسب و کارهای سفر می‌شود.
تمایز برند
امکان پرداخت‌های دیجیتالی با رمز ارز در شرکت‌ها مسافرتی، به نوعی تلاش بازاریابی برای جذب گروه خاصی از مسافران است که موجب تمایز برند از سایر رقبا می‌شود.
چالش‌های استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری
حالا که با مزایای ارز دیجیتال در گردشگری آشنا شدیم، بد نیست به معایب آن هم نگاهی بیاندازیم:
عدم دسترسی در همه زمان‌ها و مکان‌ها
شاید یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که مسافران در استفاده از ارزهای دیجیتال با آن روبه‌رو هستند، عدم دسترسی به رمز ارزها در هر زمان و مکانی است که به آن نیاز دارند. اما چرا؟
حتماً می‌دانید که برای دسترسی به کیف پول دیجیتال خود به اینترنت نیاز دارید؛ بنابراین بدون وجود زیرساخت اینترنت امکان استفاده از ارزهای دیجیتال برایتان وجود ندارد. مثلا ممکن است به نقطه‌ای دور افتاده سفر کرده باشید و اینترنت نداشته باشید؛ در چنین موقعیتی نمی‌توانید از ارز دیجیتال در سفر استفاده کنید.
امکان هک شدن
اگرچه قبلاً از امنیت بسیار ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین گفتیم؛ اما امکان هک‌شدن برای هر سیستم دیجیتالی وجود دارد. هکرها میتوانند از طریق هک کیف پول الکترونیکی شما یا تغییر قوانین پروتکل‌های شبکه، ضررهای زیادی به شما وارد کنند. با این حال نگران این موضوع نباشید، احراز هویت دو مرحله‌ای و افزایش امنیت کیف پول دیجیتال به شما در حفظ دارایی‌‌تان کمک می‌کند و این ریسک را کاهش می‌دهد.
ناپایداری ارزش
از دیگر مشکلات ارزهای دیجیتال، ناپایداری ارزش آن‌ها است. با توجه به اینکه اکثر ارزهای دیجیتال غیر متمرکز هستند و نهاد خاصی بر فعالیت آن‌ها نظارت نمی‌کند، امکان نوسان قیمتی شدید در آن‌ها وجود دارد.
۸ برند مسافرتی با امکان پرداخت ارز دیجیتال
افزایش تقاضا برای پرداخت با ارز دیجیتال در گردشگری، بسیاری از کسب‌وکار‌های گردشگری را وادار کرده تا از این تکنولوژی برای عملیات‌های پرداختی خود استفاده کنند.
نتایج تحقیقات سال ۲۰۲۱ وبسایت «Travala»، یکی از اولین سامانه‌های رزرو آنلاین که به استفاده از ارزهای دیجیتال در گردشگری روی آورد، نشان می‌دهد ۲۲ درصد از مسافران آمریکایی قصد دارند از ارزهای دیجیتال برای پرداخت هزینه‌های سفر بعدی خود استفاده کنند. مدیرعامل Travala می‌گوید که ماهانه بر تعداد رزرو‌ها با ارز دیجیتال افزوده می‌شود و این رشد در دوران همه‌گیری بسیار مشهود بوده؛ به‌طوریکه داده‌های رزرو ۳ ماهه دوم سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد از رزرو‌ها (نزدیک به ۱۰ میلیون دلار) از طریق رمز ارزها انجام شده است.
علاوه بر این، آمار موجود از افزایش جستجوی مسافران برای گزینه‌های پرداخت ارز دیجیتال خبر می‌دهد؛ شرکت آنالیز وب «Similarweb» در ماه ژوئن ۲۰۲۱ اعلام کرد حدود ۳ هزار و ۲۰۰ جستجو با کلید‌واژه‌های «سفر» و «ارز دیجیتال» انجام شده و بیشتر جستجو‌ها به حوزه سفر با اهداف خاص تعلق دارد.
معروف‌ترین شرکت‌های مسافرتی که به استفاده از انواع ارز دیجیتال در گردشگری مانند بیت‌کوین یا اتریوم روی آورده‌اند، عبارتند از:
اکسپدیا
«اکسپدیا» (Expedia) نخستین شرکت مسافرتی بزرگ جهان بود که گزینه پرداخت با ارز دیجیتال در گردشگری و پرداخت با رمز ارز را ارائه کرد. این شرکت از سال ۲۰۱۴ امکان پرداخت هزینه با بیت‌کوین را در دستور کار خود قرار دارد و این امکان تا سال ۲۰۱۸ در دسترس بود اما اکسپدیا در همان سال اعلام کرد که دیگر از ارزهای دیجیتال حمایت نخواهد کرد.
با این همه، این پلتفرم همچنان ارزهای دیجیتال را در برنامه بلندمدت خود حفظ کرده؛ تا جایی که پلتفرم برند اکسپدیا برای بیزینس‌ها با نام «Expedia Partner Solutions» از همکاری با پلتفرم رزرو مسافرتی «تراوالا» (Travala.com)، که در زمینه رزرو با ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کند، خبر داد.
در نتیجه بیش از ۷۰۰ هزار هتل و اقامتگاه گروه اکسپدیا از طریق Travala در دسترس قرار گرفت.
چیپ‌ایر
«چیپ‌ایر» (CheapAir) یک آژانس مسافرتی آنلاین مستقر در ایالات متحده آمریکا است که در زمینه رزرو مقرون‌به‌صرفه پرواز، هتل و کرایه اتومبیل فعالیت می‌کند و گزینه‌های کم‌هزینه‌ای را که ممکن است در سایر وب‌سایت‌ها پیدا نشود، ارائه می‌کند. چیپ‌ایر امکان پرداخت هزینه با ارزهای دیجیتالی همچون بیت‌کوین را فراهم کرده و از پیشروها در عرصه بهره‌گیری از ارز دیجیتال در گردشگری است.
Travala
تراولا (Travala)، در زمینه رزرو هتل فعالیت می‌کند و هزاران ملک در سراسر جهان را تحت پوشش قرار داده است. Travala علاوه بر بیت‌کوین چندین ارز دیجیتال دیگر همچون اتریوم، بیت‌کوین کش و بایننس کوین را نیز می‌پذیرد. این شرکت همچنین توکن بومی خود با نماد «AVA» را معرفی کرده است. کاربرانی که از این توکن استفاده کنند، مزایایی همچون تخفیف در رزرو، پاداش و همچنین عضویت در برنامه وفاداری را کسب خواهند کرد.
Alternative Airlines
«آلترناتیو ایرلاینز» (Alternative Airlines) پلتفرمی است که بلیت بیش از ۶۰۰ خط هوایی در سراسر جهان را ارائه می‌دهد. این شرکت نیز امکان استفاده از ارزهای دیجیتال در گردشگری را برای پرداخت هزینه سفرها فراهم کرده است.
Destinia
پلتفرم «دستینیا» (Destinia)، امکان رزرو هتل، پرواز، اتومبیل، اتوبوس، قطار و حتی سفرهای اسکی در بیش از ۹۰ کشور جهان را با استفاده از ارزهای دیجیتال فراهم می‌کند. این وبسایت، به کاربران اجازه می‌دهد که بودجه خود را وارد کنند و به رزرو فعالیت‌های تفریحی و اقامت‌گاه‌های مناسب بپردازند.
ایر بالتیک
شرکت هواپیمایی «ایر بالتیک» (Airbaltic)، اولین شرکت هواپیمایی بود که در سال ۲۰۱۴ امکان پرداخت با ارزهای دیجیتال در گردشگری را در زمینه بلیت‌های پرواز فراهم کرد. این ایرلاین هم‌اکنون با همکاری با «BitPay» ارزهای دیجیتال نظیر بیت‌کوین کش، اتر، دوج کوین را برای رزرو‌های خود می‌پذیرد.
هتل‌ها و ریزورت‌های پاویلیون
هتل‌های و ریزورت‌های پاویلیون (Pavilion) اولین هتل زنجیره‌ای بین‌المللی است که پرداخت با رمز ارزها را پذیرفته است. این شرکت هتلداری در هنگ‌کنگ مستقر است و املاک متنوعی در مقاصد مختلف جهان ماند آمستردام، مادرید، لیسبون، رم، بالی و پوکت دارد. مهمانان میتوانند از طریق ۴۰ توکن مختلف از جمله بیت‌کوین و اتریوم رزرو‌های خود را انجام دهند.
گروه هتل کسلر
«گروه هتل کسلر» (The Kessler Collection)، از هتل‌های لوکس در ایالات متحده آمریکا است که با BitPay همکاری می‌کند و تمام هشت مجموعه هتل آن امکان پرداخت با بیت‌کوین، اتریوم و دوج کوین را برای مهمانان فراهم کرده‌اند.
آینده ارز دیجیتال در صنعت گردشگری
به نظر شما آینده ارز دیجیتال در گردشگری به کدام سمت خواهد رفت؟ آیا دوران استفاده از پول نقد به سر آمده؟
کارشناسان و محققان بزرگی سعی کرده‌اند در تحقیقات و کتاب‌های خود به این سوال پاسخ دهند. به‌عقیده اقتصاددان «اسوار پراساد» (Eswar Prasad) همه‌گیری کووید-۱۹ نه‌تنها باعث تسریع پرداخت های دیجیتال و بدون تماس شد، بلکه رمز ارزها را جایگزین پول‌های نقدی کرد.
این پژوهشگر در کتاب «آینده پول» می‌گوید: «حتی اگر نگرانی ناشی از انتقال ویروس از طریق لمس پول نقد کاهش یابد، بعید است کسب‌وکارهایی که به پرداخت‌های دیجیتالی روی آورده‌اند، دوباره به گذشته برگردند.» به‌نظر او دیگر دوران پول نقد تمام شده و وارد عصر جدیدی از شیوه‌های پرداخت از طریق ارزهای دیجیتال شده‌ایم.
به‌نظر می‌رسد پیش‌بینی‌های پراساد خیلی دور از واقعیت نیست. «متیو پارسونز»، کارشناسان گردشگری، نیز شیوع کرونا را آغاز انقلاب در نحوه پرداخت‌ها توصیف می‌کند و پیش‌بینی کرده که تا سال ۲۰۲۵، مسافران کنترل بیشتری روی نحوه رزرو سفرها و خرج کردن پول خود خواهند داشت.
توسعه و محبوبیت روزافزون کیف پول‌های الکترونیکی و استفاده از ارزهای دیجیتال، به خصوص ارز دیجیتال در گردشگری، مصداق بارز این پیش‌بینی است و رمز‌ارز‌هایی مانند بیت‌کوین و اتریوم با استقبال شدیدی از سوی مردم جهان مواجه شده‌اند.
بنابراین در دنیایی که فناوری به‌سرعت در حال پیشرفت است، همگام‌شدن با تکنولوژی‌های روز و استفاده از ارز دیجیتال در گردشگری، چه از سوی گردشگران و چه از سوی کسب‌وکار‌ها، یک امر ضروری به نظر می‌رسد.
پیشنهاد «رسانه قطبنما»
