رسانه قطبنما: ارز مسافرتی عبارتی است که اگر تا به حال به خارج از کشور سفر کرده باشید، بارها آن را شنیده‌اید و احتمالا از تفاوت قیمت ارز مسافرتی با نرخ ارز در بازار آزاد باخبر هستید. ارز مسافرتی با قیمتی پایین‌تر از بازار آزاد، توسط بانک مرکزی به مسافران سفرهای خارجی ارائه می‌شود و با توجه به نوسانات بالای ارز در بازار آزاد ایران و کاهش روز‌افزون ارزش ریال، خرید ارز مسافرتی باعث کاهش هزینه سفر مسافران خواهد شد.
ارز مسافرتی چقدر است؟
مقدار ارز مسافرتی از اول فروردین ۱۴۰۳، برای سفرهای زمینی، ریلی و دریایی ۳۰۰ یورو و برای سفرهای هوایی ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها اعلام شده است. متقاضیان خرید ارز مسافرتی دیگر نیازی به ثبت نام در سامانه ارز مسافرتی ندارند و می‌توانند با مراجعه شعب مرکزی بانک‌های ملی، ملت و سامان و ارائه مدارک سفر (بلیط هواپیما، ویزا، پاسپورت و عوارض خروج از کشور)، حواله ارزی خود را دریافت کنند. بر اساس قوانین بانک مرکزی، وجه نقد ارزی تنها در فرودگاه و پس از گیت پرواز به مسافران تحویل داده می‌شود.
همچنین بر اساس سیاست جدید بانک مرکزی، از ۱۴ فرودین ۱۴۰۲ سهمیه خرید ارز با کارت ملی از ۵ هزار یورو به ۲ هزار یورو کاهش یافته است. در ادامه، با مقدار ارز مسافرتی و جدیدترین تغییرات در زمینه دریافت ارز سهمیه‌ای آشنا خواهیم شد.
هر چه باید از ارز مسافرتی بدانید
ارز مسافرتی ۱۴۰۳ چقدر است؟
بر اساس آخرین اطلاعیه بانک مرکزی در ۲۸ اسفند ۱۴۰۲، مقدار ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۳ بر اساس نوع سفرهای خارجی، زمینی یا هوایی، تعیین می‌شود و دیگر مقصد مسافران، اعم از کشورهای با ویزا یا بدون ویزا، تاثیری در مقدار ارز مسافرتی نخواهد داشت. بر این اساس، همانطور که اشاره شد مسافران خروجی در سفرهای زمینی، ریلی و دریایی مبلغ ۳۰۰ یورو و در سفرهای هوایی ۵۰۰ یورو ارز مسافرتی دریافت خواهند کرد. هر مسافر می‌تواند یکبار در سال برای دریافت ارز مسافرتی اقدام کند.
ارز مسافرتی سفر زمینی
مقدار ارز مسافرتی سفر زمینی، ریلی و دریایی مبلغ ۳۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها است؛ اگرچه به‌صورت رسمی اعلام شده است که ۳۰۰ یورو به سفرهای زمینی و ریلی و دریایی اختصاص می‌یابد، اما بررسی‌های میدانی «رسانه قطبنما» نشان می‌دهد که بانک‌های عامل، ارز مسافرتی به مسافران زمینی نمی‌دهند و چنین مکانیسمی به آن‌ها ابلاغ نشده است.
ارز مسافرتی ترکیه چقدر است
ترکیه با مقاصدی مانند استانبول، آنتالیا و ازمیر، یکی از مقاصد محبوب ایرانیان در طول سال است و مقدار ارز مسافرتی ترکیه، همیشه یکی از سوالات متداول قبل از سفر به شمار می‌آید. مقدار ارز مسافرتی برای ترکیه، از قانون کلی که بالاتر اشاره شد پیروی می‌کند؛ یعنی ۵۰۰ یورو برای سفرهای هوایی و ۳۰۰ یورو برای سفرهای زمینی.
ارز مسافرتی دبی
امارات با هتل‌های لوکس و چند‌ستاره و جاذبه‌های دیدنی خود، مقصد محبوب مسافرانی است که به‌دنبال سفری لوکس و هیجان‌‌انگیز هستند. مقدار ارز مسافرتی دبی نیز از بخشنامه اخیر بانک مرکزی پیروی می‌کند؛ اما از آنجایی که سفر زمینی به دبی امکان‌پذیر نیست و همه سفرها به امارات به صورت هوایی انجام می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که مقدار ارز مسافرتی که به مسافران دبی تعلق می‌گیرد، ۵۰۰ یورو است.
ارز مسافرتی کربلا
ایام اربعین، یکی از مهم‌ترین زمان‌هایی است که درخواست ارز مسافرتی کربلا به بالاترین میزان خود می‌رسد. اگر مسافر زمینی کربلا باشید، قانونا باید ۳۰۰ یورو ارز مسافرتی به شما اختصاص یابد اما همانطور که اشاره شد، در حال حاضر مکانیسمی در این زمینه وجود ندارد. اگر هم می‌خواهید به‌صورت هوایی به کربلا یا نجف سفر کنید، ۵۰۰ یورو ارز مسافرتی دریافت خواهید کرد.
قیمت ارز مسافرتی ۱۴۰۳
قیمت ارز مسافرتی همیشه پایین‌تر از قیمت ارز در بازار آزاد است؛ اما قیمت ارز مسافرتی چطور تعیین می‌شود؟ قیمت ارز مسافرتی همان نرخ ارز «مرکز مبادله ارز و طلای ایران» است که ۵ درصد مالیات به آن اضافه می‌شود.
نرخ ارز در مرکز مبادله نیز برمبنای منابع و مصارف ارزی کشور و متغیرهای بنیادی اقتصادی تعیین می‌شود. در تاریخ دوم اسفند ۱۴۰۱، یعنی نخستین روز فعالیت مرکز مبادله ارز و طلای ایران، نرخ حواله بازرگانی ۳۶ هزار و ۱۳۰ تومان و نرخ ارز خدماتی از جمله نرخ ارز مسافرتی (دلار) مبلغ ۴۱ هزار و ۵۴۹ تومان اعلام شده بود.
متقاضیان دریافت ارز مسافرتی الزامی به ثبت‌نام در هیچ سامانه‌ای ندارند و با مراجعه به بانک‌های عامل می‌توانند حواله ارزی خود را دریافت کنند.
ارز مسافرتی از کجا بگیریم ؟
براساس آخرین اطلاعیه بانک مرکزی در اسفند ۱۴۰۲، متقاضیان دریافت ارز مسافرتی باید با در دست‌داشتن مدارک سفر شامل ویزا، بلیط هواپیما، پاسپورت و کارت بانکی (به نام خود مسافر) به بانک‌های عامل مراجعه و حواله ارزی خود را دریافت کنند. طبق اعلام معاون مرکز مبادلات، علاوه بر بانک ملی از این پس، بانک ملت و بانک سامان نیز نسبت به فروش ارز مسافرتی اقدام می‌کند. بدین ترتیب، مسافران در ازای پرداخت معادل ریالی ارز مسافرتی، رسید و شناسه فروشی را دریافت می‌کنند که باید آن را در فرودگاه تحویل باجه‌های ارزی داده و ارز خریداری‌شده را دریافت کنند.
از طرف دیگر طبق بررسی کارشناسان رسانه قطبنما، متقاضیان دریافت ارز سهمیه‌ای (۲ هزار یورویی) با کارت ملی، می‌توانند با مراجعه به بانک‌های ملی، تجارت و سامان، ارز سهمیه‌ای دریافت کنند.
مراحل ثبت نام ارز سهمیه‌ای در سامانه مرکز مبادله ارز و طلا
پیش از این مسافران برای دریافت ارز سهمیه‌ای باید اقدام به ثبت‌نام در سامانه برخط یا همان بازار متشکل ارزی می‌‌کردند، اما طبق بررسی‌های رسانه قطبنما در مرداد ۱۴۰۲، برای دریافت ارز سهمیه‌ای ۲ هزار یورویی، دیگر نیازی به ثبت‌نام در این سامانه نیست و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های ملی، پارسیان و تجارت اقدام به دریافت ارز سهمیه‌ای کنند.
مراحل ثبت نام ارز سهمیه‌ای نیز بر اساس بانک عامل متفاوت است؛ به‌طور مثال متقاضیان دریافت ارز سهمیه‌ای از بانک ملی، باید مراحل زیر را دنبال کنند:
- داشتن حساب ریالی نزد بانک ملی + رمز دوم
- ثبت‌نام در سامانه بام
- افتتاح حساب ارزی
- مراجعه به شعبه و اخذ تاییدیه شبا
- مراجعه به صرافی و خرید ارز
- مراجعه به شعبه ارزی بانک و برداشت ارز بعد از ۵ روز کاری
متقاضیان دریافت ارز سهمیه‌ای از بانک ملی باید به این نکته توجه کنند که برای دریافت ارز سهمیه‌ای باید ۵ درصد کارمزد به‌صورت ریالی پرداخت کرده و همچنین مبلغ ۱۰۰ دلار در حساب متقاضی تا ۶ ماه مسدود خواهد شد. متقاضیان دریافت ارز توافقی از بانک تجارت نیز باید به‌صورت حضوری به شعب ارزی این بانک مراجعه کنند. بانک سامان نیز تنها برای مشتریانی ارز سهمیه‌ای اختصاص می‌دهد که از صرافی‌های طرف قرارداد این بانک ارز خریداری کنند.
دریافت ارز مسافرتی از فرودگاه امام
اما نحوه دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام به چه صورت است؟ مسافران پس از دریافت حواله ارزی خود از بانک‌ها عامل می‌توانند مبلغ مورد‌نظر را از شعب بانک ملی، ملت و سامان در فرودگاه امام یا خودپردازهای ارزی که در فرودگاه نصب شده است، دریافت کنند.
دریافت ارز مسافرتی از صرافی
با راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و کالا ایران، دریافت ارز مسافرتی از صرافی‌ها دیگر امکان‌پذیر نیست و متقاضیان می‌توانند برای خرید ارز سهمیه‌ای به بانک‌های عامل مراجعه کنند. به یاد داشته باشید، ارز خریداری شده به حساب ارزی فرد وازیر خواهد شد. قیمت روزانه فروش ارز سهمیه‌ای در مرکز مبادلات ارز و طلای ایران مشخص خواهد شد. متقاضیان توجه داشته باشند که برای خرید این میزان دلار و یورو با کارت ملی از صرافی‌های سراسر کشور، باید دو کارت بانکی به همراه داشته باشند.
دریافت ارز مسافرتی از بانک ها
طبق گفته بانک مرکزی، متقاضیان دریافت ارز مسافرتی باید با در دست‌داشتن مدارک سفر و کارت بانکی (به نام خود مسافر) به بانک‌های عامل مراجعه و حواله ارزی خود را دریافت کنند. پس از تایید مدارک و شرایط متقاضی، حواله ارز مورد نیاز او (۵۰۰ یورو برای سفرهای هوایی) به او تحویل داده می‌شود. مسافران می‌توانند وجه نقد حواله خود را در فرودگاه امام و دیگر فرودگاه‌های بین‌المللی کشور دریافت کنند. همانطور که پیش از این اشاره شد، تنها سه بانک ملی، ملت و سامان ارز مسافرتی ارائه می‌دهند.
ارز مسافرتی بانک ملی
بانک ملی برای سهولت دریافت ارز مسافرتی اپلیکیشن بله را راه‌اندازی کرده است تا متقاضیان نیازی به مراجعه حضوری نداشته باشند. در واقع تنها سامانه خرید آنلاین ارز مسافرتی، برنامه بله بانک ملی است.
برای خرید ارز مسافرتی از بله، باید ابتدا وارد اپلیکیشن بله شده و در ویجت «بانک من» بخش فروش ارز مسافرتی بله را انتخاب کرده و اطلاعات شخصی و مقدار ارز مورد نیاز خود را ثبت کنید. بعد از ثبت نام ارز مسافرتی و پرداخت هزینه، یک کد به‌عنوان شناسه فروش دریافت خواهید کرد. حالا با داشتن شناسه فروش می‌توانید ارز مسافرتی خود را بعد از عبور از گیت پرواز در فرودگاه، با مراجعه به باجه بانک ملی یا استفاده از دستگاه‌های خودپرداز ریالی- ارزی بانک ملی در فرودگاه دریافت کنید.
ارز مسافرتی بانک ملت
برای دریافت ارز مسافرتی از بانک ملت باید به‌صورت حضوری به شعب ارزی منتخب این بانک مراجعه کنید تا حواله ارزی دریافت کرده و پس از عبور از گیت پرواز در فرودگاه، وجه نقد ارزی خود را از باجه بانک ملت یا خودپردازهای ارزی این بانک دریافت کنید.
ارز مسافرتی سامان
برای دریافت ارز مسافرتی از بانک سامان متقاضیان باید به‌صورت حضوری به شعب ارزی منتخب این بانک مراجعه و پس از پرداخت معادل ریالی ارز مسافرتی، حواله ارزی دریافت کنند. حال با در دست داشتن حواله ارزی و شناسه فروش، پس از عبور از گیت پرواز فرودگاه، وجه نقد ارزی خود را از باجه بانک سامان دریافت کنید.
شرایط دریافت ارز مسافرتی
طبق بخشنامه بانک مرکزی در اوایل اسفند ۱۴۰۲، حداقل سن قانونی برای دریافت ارز مسافرتی ۵ سال است اما بررسی‌های رسانه قطبنما در اواخر اسفند ۱۴۰۲ نشان می‌دهد، این قانون در برخی بانک‌های عامل اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی رعایت نمی‌شود و حداقل سن مجاز برای دریافت ارز مسافرتی ۱۸ سال است. در واقع یکی از شرایط دریافت ارز مسافرتی و ارز سهمیه‌ای در برخی شعب، ارائه سیمکارت به‌نام خود متقاضی است اما با توجه به ممنوعیت فروش سیمکارت به افراد زیر ۱۸ سال، این افراد عملا نمی‌توانند ارز مسافرتی دریافت کنند. غیر از شرایط سنی، شرایط جدید دیگری برای دریافت ارز مسافرتی اعلام نشده است و اگر بنا را بر این بگذاریم که سایر قوانین تغییری نکرده است، شرایط دریافت ارز مسافرتی به شرح زیر است:
- ارز مسافرتی به افراد بالای ۵ سال تعلق می‌گیرد؛
- ارز مسافرتی تنها یکبار در سال به افراد تعلق می‌گیرد و اگر افراد پیش از این اقدام به دریافت ارز توافقی یا مسافرتی (به استثنای عمره و عتبات) کرده باشند، دوباره نمی‌توانند برای دریافت ارز مسافرتی اقدام کنند؛
- خرید ارز مسافرتی برای سفرهای انجام‌شده قبلی امکان‌پذیر نیست؛
- حداکثر زمان مانده به سفر، باید ۷ روز یا کمتر باشد؛
- ارز مسافرتی به افراد دو تابعیتی و دارندگان گذرنامه خدماتی یا سیاسی تعلق نمی‌گیرد؛
- حضور شخص متقاضی الزامی است؛
- فرد متقاضی باید شماره تلفن به‌نام خود داشته باشد.
مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی
بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۴۰۲، متقاضیان دریافت ارز مسافرتی باید متناسب با نوع سفر خود، مدارک زیر را به باجه‌های بانکی ارائه کنند. مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی به شرح زیر است:
- شناسنامه
- کارت ملی
- اصل و کپی گذرنامه (با حداقل ۶ ماه اعتبار)
- اصل و کپی بلیط (اعم از الکترونیکی و کاغذی)
- اصل و کپی ویزا (برای مقاصدی که سفر به آن‌ها به ویزا نیاز دارد. مقاصد بدون ویزا برای ایرانیان را در مطلب «لیست کشورهای بدون ویزا برای ایرانیان ۲۰۲۴» بخوانید.)
- اصل و کپی فیش پرداخت عوارض خروج از کشور
این مدارک باید به باجه‌های بانکی ارائه شود.
با توجه به نوسانات بازار ارز و رکوردشکنی قیمت‌ها، تامین هزینه سفرهای خارجی برای مردم دشوارتر شده و به نظر می‌رسد تخصیص ارز مسافرتی بتواند بخشی از هزینه‌های سفر را کاهش دهد؛ اگر چه در شرایط نابسامان ارزی ایران، برخی از اقتصاددانان مخالف تخصیص ارز مسافرتی به مسافران هستند و آن را موجب خروج سرمایه ارزی از کشور می‌دانند.
با این حال انتقادات زیادی به مقدار ارز مسافرتی نیز وارد است و برخی از کارشناسان معتقدند متناسب با افزایش تورم و قیمت دلار در ایران، این مقدار ارز مسافرتی جواب‌گوی هزینه‌های سرسام‌آ‌ور سفرهای خارجی نیست و شرایط بد اقتصادی منجر شده تا مسافرت‌های خارجی از لیست اولویت‌های غالب مردم خارج شود.
پیشنهاد «رسانه قطبنما»:
