رسانه قطب نما: اکسپو دبی (Expo DUBAI) پس از ۱۸۲ روز، بالاخره ساعت ۳ بامداد روز اول آوریل ۲۰۲۲ با معرفی برترین‌ها، تحویل میزبانی اکسپو ۲۰۲۵ به ژاپن و بستن درهای سایت نمایشگاهی اکسپو دبی به‌کار خود پایان داد. اکسپو ۲۰۲۰ دبی، که برای اولین‌بار در منطقه خاورمیانه، آفریقا و آسیای جنوبی برگزار شد، نخستین رویداد بزرگ جهانی است که پس از آغاز همه‌گیری کرونا بازدیدکنندگان از سراسر جهان را گرد هم آورد. اکسپو دبی در ابتدا قرار بود در سال ۲۰۲۰ برگزار شود اما با شیوع کرونا و بسته‌شدن مرزها یکسال به‌تعویق افتاد و در نهایت با همان نام اکسپو ۲۰۲۰، از اول اکتبر ۲۰۲۱ آغاز به کار کرد و تا ۳۱ مارچ ۲۰۲۲ ادامه داشت.
اکسپو چیست؟
نمایشگاه جهانی (World's Fair or Universal Expositions) یا Expo ( اکسپو ) نام یک رویداد جهانی است که هر ۵ سال یک بار برگزار شده و به‌مدت ۶ ماه ادامه می‌یابد. این رویداد بزرگ تحت نظر «دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی»، واقع در پاریس، برگزار می‌شود؛ موسسه‌ای که با نظارت ۱۷۰ نماینده از کشورهای مختلف، ارزش‌های اصلی و هدف برگزاری نمایشگاه‌های جهانی را تعیین می‌کند. این سازمان در سال ۱۹۲۸ میلادی افتتاح شده است. برج ایفل، ماشین تحریر، تلویزیون و حتی سس کچاپ هاینز همگی در خلال برگزاری اکسپوهای جهانی مختلف کشف شده‌اند.
نمایشگاه اکسپو دبی چیست؟
اکسپو ۲۰۲۰ دبی، با موضوع «ارتباط ذهن‌ها، ایجاد آینده»، اولین نمایشگاه اکسپوی جهانی است که در منطقه خاورمیانه، آفریقا و آسیای جنوبی برگزار شد. در این نمایشگاه که از اول اکتبر ۲۰۲۱ (۹ مهر ۱۴۰۰) آغاز شد و تا ۳۱ مارچ ۲۰۲۲ (۱۱ فروردین ۱۴۰۱) ادامه داشت، ۱۹۲ کشور در قالب ۲۰۰ غرفه حضور داشتند. بر اساس آخرین آمار منتشر شده، بیش از ۲۴ میلیون نفر از این نمایشگاه جهانی بازدید کردند که از این تعداد ۳۰ درصد بازدیدکنندگان بین‌المللی بودند.
تا پیش از ظهور کرونا، امارات پیش‌بینی کرده بود بیش از ۲۵ میلیون نفر از اکسپو دبی بازدید کنند. با شیوع کرونا و وضع محدودیت‌های سفر، بسیاری معتقد بودند این آمار دست‌نیافتنی است اما مقامات امارات با مدیریت موفق کرونا، گسترش واکسیناسیون و کاهش محدودیت‌های سفر در نهایت موفق شدند به هدف خود دست یابند.
برگزیدگان اکسپو ۲۰۲۰ دبی
در پایان اکسپو ۲۰۲۰ دبی، به رسم نمایشگاه‌های اکسپو، برگزیدگان در ۳ دسته معماری و منظر، طراحی نمایشگاهی و تفسیر موضوعی معرفی شدند. هیئت داوران متشکل از ۹ کارشناس بین‌المللی، طی دو جلسه در ژانویه و مارس ۲۰۲۲ از تمامی غرفه‌های اکسپو ۲۰۲۰ دبی بازدید و در مجموع ۵۱ برگزیده این رویداد بزرگ جهانی را مشخص کردند.
در دسته معماری و منظر عربستان سعودی، هلند و سنگاپور نشان طلا را به خود اختصاص دادند. در بخش طراحی نمایشگاهی پاویون کشورهای ژاپن، پرو، مراکش در جایگاه نخست پاویون‌های خودساخته و مکزیک در جایگاه نخست پاویون‌های اجاره‌ای قرار گرفتند. در دسته تفسیر موضوعی آلمان، عمان و مالزی نشان طلا پاویون‌های خودساخته را از آن خود کردند و سوریه نیز در بخش پاویون‌های اجاره‌ای در جایگاه اول قرار گرفت.
فهرست کامل برندگان اکسپو ۲۰۲۰ دبی
در بخش معماری و منظر
دسته A (بزرگ‌تر از ۲۵۰۰ مترمربع)
- طلا: عربستان سعودی
- نقره: سوئیس
- برنز: چین
دسته B (بین ۱۷۵۰ تا ۲۵۰۰ مترمربع)
- طلا: هلند
- نقره: اتریش
- برنز: شورای همکاری خلیج فارس
دسته C (کوچکتر از ۱۷۵۰ متر مربع)
- طلا: سنگاپور
- نقره: فنلاند
- برنز: قطر
در بخش طراحی نمایشگاهی
دسته A (بزرگ‌تر از ۲۵۰۰ مترمربع)
- طلا: ژاپن
- نقره: پاکستان
- برنز: اسپانیا
دسته B (بین ۱۷۵۰ تا ۲۵۰۰ مترمربع)
- طلا: پرو
- نقره: لهستان
- برنز: مصر
دسته C (کوچکتر از ۱۷۵۰ متر مربع)
- طلا: مراکش
- نقره: الجزایر
- برنز: فلسطین
در دسته پاویون‌های اجاره‌ای
- طلا: مکزیک
- نقره: لتونی
- برنز: مونته نگرو
در بخش تفسیر موضوعی
دسته A (بزرگ‌تر از ۲۵۰۰ مترمربع)
- طلا: آلمان
- نقره: قزاقستان
- برنز: ایتالیا
دسته B (بین ۱۷۵۰ تا ۲۵۰۰ مترمربع)
- طلا: عمان
- نقره: مجارستان
- برنز: سوئد
دسته C (کوچکتر از ۱۷۵۰ متر مربع)
- طلا: مالزی
- نقره: لیتوانی
- برنز: کلمبیا
در دسته پاویون‌های اجاره‌ای
- طلا: سوریه
- نقره: گابن
- برنز: ویتنام
پاویون ایران در اکسپو دبی ۲۰۲۰
غرفه ایران در اکسپو دبی که با الهام از فرهنگ ایرانی و قصه‌های هزارویک‌شب طراحی شده بود و با وسعت ۲۰۱۴ متر و شعار «ایران تمدن کهن و استوار: تنوع اقوام و میزبان ملت‌ها»، در منطقه تحرک اکسپو دبی قرار داشت. اگرچه پاویون ایران در اکسپو ۲۰۲۰ در ابتدا به‌عنوان یکی از هشت پاویون برتر از سوی مجله معماری «Architectural Design» انتخاب شد اما در طول نمایشگاه بسیاری از کارشناسان از معماری، محتوا و عدم نمایش تصویر مناسب از توانمندی‌های کشور به بازدیدکنندگان ناراضی بودند؛ نارضایتی که منجر به برکناری مسئول پاویون ایران در اکسپو دبی شد. در نهایت با وجود توافق سه وزارت‌خانه صمت، فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و حضور راهنمایان گردشگری در اکسپو دبی، پاویون ایران نتوانست عملکرد قابل‌قبولی از خود به نمایش بگذارد.
سرنوشت محل برگزاری اکسپو ۲۰۲۰
ساخت سایت نمایشگاهی اکسپو ۲۰۲۰ دبی حدود ۷ میلیارد دلار هزینه برای امارات در پی داشته است. یکی از بزرگترین معضلات سایت‌های نمایشگاهی اکسپو آن است که پس از پایان این رویداد عملا کاربردی ندارند و تنها به یک بار روی دوش شهر تبدیل می‌شود اما مقامات اماراتی می‌گویند از همان ابتدا برنامه‌های ویژه‌ای برای اکسپو دبی در نظر داشته‌اند.
بر اساس وب‌سایت اکسپو، بیش از ۸۰ درصد از سازه‌های این سایت نمایشگاهی به شهر هوشمند «District 2020» تبدیل خواهد شد. یک شهر ۱۵ دقیقه‌ای که همه نیازهای ساکنین را با ۱۵ دقیقه پیادهروی یا دوچرخه‌سواری در اختیار مردم قرار می‌دهد؛ یک شهر کامل که شامل خانه‌ها، ادارات، امکانات تفریحی، زمین‌های ورزشی، مراکز خرید، ایستگاه مترو و همچنین بزرگترین شهر جهان با پوشش شبکه 5G خواهد بود.
۱۰ کیلومتر مسیر دوچرخه سواری، ۵ کیلومتر مسیر پیادهروی و یک مسیر ویژه خودروهای خودران به طول ۴ کیلومتر از جمله بخش‌های این منطقه است. در مجموع، ۲۶۰ هزار مترمربع از ساختمان‌های اکسپو تغییر کاربری خواهند داد و به خانه و دفتر کار ۱۴۵ هزار نفر تبدیل خواهند شد.
در ابتدا ۸۵ استارتاپ و کسب و کار کوچک تا پایان سال جاری میلادی در District 2020 مستقر خواهند شد. استارتاپ‌ها می‌توانند به مدت ۲ سال بدون پرداخت اجاره در این شهر هوشمند فعالیت کنند. بر اساس گفته‌های مقامات اماراتی، اولین گروه از ساکنان نیز اوایل سال ۲۰۲۳ به آپارتمان‌های District 2020 نقل مکان خواهند کرد. حدود ۸۰۰ واحد مسکونی اجاره‌ای به همراه ۲۳۰۰ آپارتمان در دهکده Expo نیز از سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ به متقاضیان تحویل داده خواهد شد.
برخی از سازه‌های نمادین اکسپو ۲۰۲۰، همچون باغ‌های معلق و میدان الوصل به‌همراه برخی از غرفه‌های کشورها از جمله امارات، عربستان و هند و غرفه تحرک به‌عنوان جاذبه‌های دیدنی به‌همان شکل باقی خواهند ماند. پاویون پایداری (ترا) نیز به یک مرکز علمی کودکان تبدیل خواهد شد.
اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن
اکسپو بعدی با موضوع «طراحی جامعه آینده برای زندگی ما» (Designing Future Society for our Lives) در سال ۲۰۲۵ در اوزاکا، منطقه کانسای، ژاپن برگزار خواهد شد. بنابر اعلام مقامات ژاپنی مراحل ساخت سایت نمایشگاهی اکسپو ۲۰۲۵ آغاز شده و کار ایجاد یک جزیره مصنوعی به پایان رسیده است. از ابتدای آوریل ۲۰۲۳ نیز زمین مورد نیاز برای شروع کار ساختمانی آماده خواهد شد. هدف ژاپن تکمیل این پروژه عظیم تا آوریل ۲۰۲۵ است. این سومین بار است که ژاپن میزبان رویداد بزرگ اکسپو می‌شود. این کشور یک‌بار در سال ۱۹۷۰ و بار دیگر در سال ۲۰۰۵ میزبان این رویداد بوده.
تاثیر اکسپو ۲۰۲۰ دبی بر گردشگری امارات
در سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۱ درصد از تولید ناخالص داخلی امارات را صنعت گردشگری تشکیل می‌داد. با شیوع کرونا این رقم کاهش یافت اما گزارش شرکت «STR» که در زمینه تجزیه و تحلیل داده‌های صنعت گردشگری و مهمان‌نوازی فعالیت می‌کند، نشان می‌دهد اکسپو ۲۰۲۰ دبی بهبود بخش‌های هوانوردی، گردشگری و هتلداری امارات از رکود ناشی از کرونا را تسریع کرده و بار دیگر سبب رشد صنعت گردشگری این کشور شده است.
بر اساس این گزارش، میزان سفرهای تفریحی و کاری، نرخ اشغال هتل‌ها، درآمد اتاق‌ها و بازدید از مراکز خرید دبی به دلیل حضور گردشگران برای بازدید از رویداد ۶ ماهه اکسپو دبی بهبود قابل‌توجهی یافته است.
مدیر اجرایی هواپیمایی امارات، در مصاحبه‌ای با نشریه اماراتی نشنال گفته است این شرکت هواپیمایی در طول دوران برگزاری اکسپو ۲۰۲۰ دبی شاهد افزایش تعداد بازدیدکنندگانی بود که برای اولین بار از دبی بازدید می‌کردند.
فرودگاه بین‌المللی دبی نیز در سال ۲۰۲۱ شلوغ‌ترین سه ماهه چهارم خود از زمان همه‌گیری را به ثبت رساند و اکسپو یکی از عوامل اصلی ترافیک ۱۱.۸ میلیون نفری مسافران در این فرودگاه بود.
اکسپو دبی همچنین عامل اصلی اشغال هتل‌های امارات از اکتبر ۲۰۲۱ تا مارس ۲۰۲۲ است. طبق آخرین گزارش STR از صنعت مهمان‌نوازی امارات، در هفته منتهی به ۱۲ مارچ ۲۰۲۲، هتل‌های امارات متحده عربی با نرخ اشغال ۸۵ درصد در مقایسه با نرخ اشغال ۵۰.۸ درصدی هتل‌های جهان، بالاترین میزان اشغال هتل‌ها در سراسر جهان را به ثبت رساندند.
بر اساس این گزارش، نرخ اشغال ماهانه هتل‌های دبی در ژانویه ۲۰۱۹ و تا قبل از شیوع کرونا ۸۱.۵ درصد بود که این رقم در ژانویه ۲۰۲۱ به ۷۰.۷ درصد و در فوریه ۲۰۲۲ به ۸۴.۵ رسیده و توانست سطوح قبل از همه‌گیری را پشت سر بگذارد.
داده‌های STR نشان می‌دهد عملکرد هتل‌های دبی از اکتبر ۲۰۲۱ تا به امروز در تمام روزهای هفته اعم از روزهای تعطیل و روزهای کاری یکسان بوده و افزایش قابل توجهی در میانگین نرخ‌های روزانه ثبت کرده است؛ تا جایی‌که نرخ روزانه اتاق‌ها در ماه اکتبر به هزار درهم رسیده. این در حالی است که در سایر شهرهای بزرگ جهان میزان تقاضا در روزهای کاری و تعطیلات اغلب نوسان پیدا می‌کند.
در بخش گردشگری نیز تعداد گردشگران خارجی دبی در سه ماهه چهارم ۲۰۲۱ همزمان با برگزاری اکسپو ۲۰۲۰ دبی، از مرز ۳.۴ میلیون نفر گذشت، که معادل ۷۴ درصد از کل گردشگران ورودی در مدت مشابه سال ۲۰۱۹ و قبل از همه‌گیری است. دبی همچنین بین ژانویه تا دسامبر ۲۰۲۱، ۷.۲۸ میلیون شب اقامت را به ثبت رسانده است.
صرافی انصاری دبی نیز از رشد ۱۸۵ درصدی مبادلات ارزی افراد غیر مقیم در دوره ۶ ماهه میزبانی اکسپو ۲۰۲۰ دبی نسبت به مدت مشابه در دوره قبل از همه گیری خبر داد. دلار آمریکا، یورو، پوند، ریال عربستان و روپیه هند ارزهایی بودند که بیشترین مبادلات ارزی در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی را به خود اختصاص دادند.
گردشگری امارات پس از اکسپو ۲۰۲۰ دبی
تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند بخش مهمان‌نوازی امارات با آغاز ماه رمضان و فرارسیدن تابستان، در چند ماه آینده در نزدیکی سطوح قبل از همه‌گیری تثبیت شود و دوباره در سه ماهه چهارم ۲۰۲۲ رشد کند. برگزاری جام جهانی فوتبال در قطر در ماه نوامبر و افزایش تقاضای سفر به دوحه در کنار موقعیت دبی و ابوظبی به‌عنوان یک مرکز ترانزیتی جهانی از دلایل اصلی این رشد خواهد بود. از سوی دیگر، اگرچه بحران اوکراین و روسیه ممکن است سبب ایجاد مشکلاتی برای ورود گردشگران از این منطقه شود، اما با توجه به اینکه دبی از نظر جغرافیایی از این تنش‌ها فاصله دارد و همچنین به دلیل بهبود سفرهای جهانی در سایر کشورها، به احتمال زیاد امارات شاهد رشد گردشگری از سایر بازارهای مبدا همچون هند خواهد بود.
مقامات اماراتی انتظار دارند تقاضا برای سفر به این کشور کوچک حاشیه خلیج‌فارس پس از اکسپو ۲۰۲۰ دبی همچنان ادامه پیدا کند و این کشور نیازمند عرضه بیشتر امکانات اقامتی برای پاسخگویی به تقاضای مسافران در آینده باشد.
اکسپو ۲۰۲۰ دبی در حالی به ایستگاه پایانی خود رسید که امارات توانست از این فرصت به بهترین نحو ممکن استفاده کند و این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس را به‌عنوان یک مقصد امن و پیشرو بیش از پیش، به جهانیان بشناساند.
اما شما چه تجربه‌ای از اکسپو ۲۰۲۰ دبی دارید؟
به نظر شما برای حضور موفق ایران در اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن باید چه تمهیداتی اندیشید؟
آخرین اخبار اکسپو ۲۰۲۰ دبی را از «رسانه قطب نما» دنبال کنید.
